نبرد نمادها-رامین کامران
نظام، از آبان تا اسفند، دلمشغول گردهمایی ایرانیان بر مزار کورش بود و در جستجوی چاره. بعد از این مدت، فکری کرد که نه بکر است و نه کارساز: دفن دو شهید گمنام در محوطهُ پاسارگاد.
روش همانی است که از ابتدای انقلاب به کار گرفته شده تا سلطهُ نمادین اسلامگرایی را بر ایران بگستراند. تقدسی که این حکومت برای خود تراشیده ـ در عین سؤاستفاده از نمادهای سنتی مذهب ـ نه از خمینی عقب تر می رود و نه از جسد کسانی که خواه یا ناخواه ضمیمهُ آرمان های وی شده اند، فراتر. هر چه هست و نیست همین است. شهدایی که بعد از مرگ هم از خدمت مرخص نشده اند، هر جا لازم شد به نگهبانی از ارزش های نظام گسیل می شوند. شنیده بودید که مرگ شروع آرامش ابدیست؟ در جمهوری اسلامی خیر!
آنچه در اینجا نه چندان نو، ولی چشمگیر است، خطای فاحش در ارزیابی موقعیت است که از بیگانگی اولیای نظام با مفهوم و اهمیت و جایگاه ملت سرچشمه می گیرد و البته خامدستی شان که از روز اول برجاست.
اینها دو پیاده به مصاف بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی فرستاده اند که نشان می دهد نه از نیروی نمادها چیز زیادی می فهمند و نه از زورآزمایی آنها. اول اینکه نماد، هر قدر هم رسمی باشد، از زور دولت نیرو نمی تواند بگیرد. بر عکس لشکر و نفر، آن چه نماد را نیرومند می کند قبول مردم است، نه حکم حکومت و آنچه هم که معنای نماد را معین می کند، تفسیر مردم است، نه تصمیم حکومت.
این دو نفری که نظام کالبدشان را بازیچه کرده، در جنگ با عراق و در دفاع از سرزمینی به خاک افتاده اند که کورش چندین قرن پیش، در آن امپراتوری بنا کرد. با جا گرفتن در جوار کورش، در میدان جاذبهُ وطنخواهی می افتند و در مدار آن جا می گیرند و تابع نماد بی نهایت نیرومندی می شوند که بر سرشان سایه افکنده است.
ایران با تمام جنگ هایی که به خود دیده و کشته هایی که داده، گور سرباز گمنام ندارد. این نماد ملی و مدرن که از مشروطیت به این سو می توانست وارد ایران بشود، هیچگاه تأسیس نشد. در جنگ داخلی مشروطیت نمی شد چنین کرد، چون دوپارگی ملت را نمی توان در یک نماد متجلی ساخت. در شهریور بیست، به دلیل فروپاشی نظام و ارتشش، جایی برای این کار نماند. رسید به جنگ ایران و عراق که البته نظام اسلامی نمی خواست بسازد و نساخت، چون آگاه بود که نماد ملی گرایی است. امروز، ظاهراً قرعهُ بخت به نام دو نفری افتاده که به مصاف کورش فرستاده شدند ولی به خدمتش درآمدند. شهید گمنام بودند و سرباز گمنام خواهند شد، در خدمت ایران و نه اسلام. هدیهُ ناخواستهُ اسلامگرایی به ناسیونالیسم ایرانی.
در ایران زور هیچ نماد مذهبی به نماد ملی نمی رسد، برای این که در ایران، زور کسی به ایران نمی رسد. این را چندین قرن است که باید همه فهمیده باشند.
2017 Mar 7th Tue – سه شنبه، 17 اسفند 1395