آرشیو نقد و اندیشه

( بخش پایانی ) نهضت مشروطیت، حرکتی بود قانون خواهانه و بنای آن داشت که « دولت را به عنوان تنها مرجع مورد قبول ، جایگزین قدرت های پراکنده ی حکومت های شرع وعرف کند » . اما، روحانیت مشروطه خواه ، به رغم نقش فعال و تعیین کننده اش…

ویژگی اقتصاد ایران چیست؟ الگوی اقتصاد اکولوژیکی چگونه است؟ آیا اکولوژی در تضاد با اقتصاد بازار است؟ لیبرالیسم مفهومی فلسفی و اقتصادی و سیاسی است. فلسفه سیاسی جان لاک و مونتسکیو بر فرد و آزادی او و دولت مدرن تاکید میکنند. لیبرالیسم اقتصادی با اتکا بر اندیشه آدام اسمیت و…

تاریخ روشنفکری ما، تاریخ افت و خیزها و سعی وخطاهای مکرراست ؛ تاریخ تلاشی است بی وقفه برای دستیابی به جامعه ای مبتنی برنیکبختی و سعادت انسان ها . اما ، این واقعیت که ، حدود یک قرن پس از نهضت قانون خواهی و تجدد طلبی درایران ، دغدغه روشنفکران…

در جامعه با مواردی روبرو هستیم که در صورت همکاری و اقدام جمعی، همه افراد می‌توانند از سطح رفاه و منافع بیشتری بهره‌مند شوند، اما از انجام این کار ناتوان‌اند زیرا منافع فردی متضاد، مانع از همکاری و اقدام جمعی می‌شود. چنین وضعیتی را مشکل اقدام جمعی، معضل اجتماعی و…

درگذشت دو شخصیت برجسته‌ی ملی در هفته‌های اخیر، دکترعلی اصغر حاج سید جوادی و آقای عباس امیرانتظام، یادآور یک گره سیاسی قدیمی بود. این دو با همه‌ی تفاوت‌های فردی و نقش‌های سیاسی و اجتماعی متفاوت‌شان – یکی روشنفکرِ حوزه‌ی عمومی و دیگری سیاستمدار و مدتی کوتاه در قدرت– در چند…

پاتریک ویل متولد ۱۴ اکتبر ۱۹۵۶  در حومه ی پاریس، حقوق و تاریخ  خوانده  و در جوانی عضو حزب سوسیالیست (تا سال ۱۹۸۵) بود. در زمینه حقوق مهاجران کار کرده و از اعضای شورای عالی ادغام (۱۹۹۶ تا ۲۰۰۲)  و کمیسیون استاسی (۲۰۰۳) بود. از ممنوعیت روسری در مدرسه های…

قانون لائیسیته یا «جدایی دولت از کلیسا» ۹ دسامبر ۱۹۰۵ در روزنامه رسمی دولت فرانسه منتشر و لازم‌الاجرا شد. ۱۱۶ سال بعد همین قانون که قرار بود صلح در جامعه و بی‌طرفی دولت در برابر مذاهب را تضمین کند، به یکی از چالش‌های بزرگ سیاسی اجتماعی در این کشور تبدیل…

جنبش تاریخیِ موسوم به «چپ»، به‌ویژه در روند سوسیالیستی‌‌ِ آن، که در سده‌های نوزده و بیست جریان سیاسی و اجتماعیِ بزرگی را تشکیل می‌داد، امروزه با افولی ژرف، ساختاری و برگشت‌ناپذیر روبرو شده است. این واقعیتِ فروپاشیِ نظری و عملیِ چپ سنتی از چند دهه اخیر تا کنون را می‌توان در…

علی امینی نجفی- پژوهشگر فرهنگی آرامش دوستدار از جدل‌انگیزترین اندیشوران ایرانی بود، که با پیگیری ستودنی و همتی والا اندیشه‌ها و بنیادهای فکری ایران معاصر را به پژوهش و سنجش گرفت و تأملات نظری خود را در چند کتاب عرضه کرد: ملاحظات فلسفی در دین و علم، امتناع تفکر در…

امروزه در سراسر جهان و از جمله در ایرانِ زیر سلطه‌‌‌ی استبداد دینی، ما شاهد رشد و گسترش جنبش‌های نوینِ مردمی هستیم. بی‌شک این گونه حرکت‌های اعتراضی، بنا بر شرایط عینی و تاریخیِ هر کشور، تفاوت‌هایی با هم دارند. اما ویژگی‌های مشترکی نیز آن‌ها را از جنبش‌های اجتماعیِ کلاسیک متمایز…