معیار دوسوده- رامین کامران

معمولاً وقتی صحبت از لائیسیته میشود، حواس ما متوجه به دوران بعد از سقوط نظام اسلامی میشود، دورانی که نظامی جدید روی کار بیاید و بخواهد راه دخالت مذهب را در حیات سیاسی ببندد و حد و حدود دخالتش در حیات اجتماعی را نیز معین بنماید. خلاصه اینکه تأثیرش را به آینده ای حواله میکنیم که نقداً مطرح نیست.

این خطای بزرگی است. لائیسیته از هم اکنون دارد در صحنهُ سیاست ایران عمل میکند و بسیار هم جدی عمل میکند. درست است که هنوز بحث جدایی به مرحلهُ اجرا نرسیده است، ولی لائیسیته دارد از همینجا دارد دو صف سیاسی را از هم مجزا میکند.

در حال حاضر، کارکرد این معیار جدا کردن دین از سیاست نیست، مجزا کردن صفوف کسانی است که جداً خواستار برقراری جدایی سیاست و دین در ایران هستند، از آنهایی که ممکن است حداکثر از بن گوش، کلمه ای در این باب بر زبان بیاورند، ولی این که نه علاقه ای بدین کار دارند و نه جدیتی در آن، از وجناتشان آشکار است. اینها با همهُ دلبستگی به اسلام، در اوضاعی گرفتار شده اند که بالاخره باید در این مورد هم حرفی زد، پس میزنند و خود به دست فراموشیش میسپارند، به این امید که دیگران هم چنین کنند.

این فایدهُ امروزین لائیسیته که ممکن است به نظر خرد بیاید، دستکمی از فایدهُ بزرگی که قرار است فردا به ملت ایران برساند، ندارد. چون به ما امکان میدهد تا در این پیکار بزرگ درست بدانیم که روی که میتوان حساب کرد و روی که نه. سکولاریسم مشکل ما را حل نخواهد کرد، هم به دلیل ابهام مفهومیش و هم به دلیل اینکه اجرایش جدایی سست و متزلزلی برقرار میکند که هر زمان در معرض خدشه است و دائم هم نقض میگردد، از آمریکا گرفته تا آلمان. اگر عده ای میکوشند که آنرا به جای لائیسیته و حتی گاه در برابر لائیسیته، به کار ببرند، به این دلیل است که مایلند در صفوف پیشتاز اپوزیسیون جا داشته باشند تا کسی نتواند متهمشان بکند که هنوز دلبستهُ اسلام سیاسی هستند و در عین حال تعهدی در باب جدایی دین و سیاست بر عهده نگیرند که پس فردا وبال گردنشان شود و در معرض پاسخگویی قرارشان بدهد.

فواید لائیسیته مال روز به اجرا گذاشتنش نیست، لائیسیته از همین جا و همین امروز  دارد به شما فایده میرساند، چون به شما فرصت میدهد که هر جا صحبت از جدایی در میان است، سره را از ناسره جدا کنید. قدرش را بدانید و از آن فایده ببرید.

۱۶ اکتبر ۲۰۱۸

این مقاله برای سایت (iranliberal.com) نوشته شده است و نقل آن با ذکر مأخذ آزاد است

rkamrane@yahoo.com