Home سخن روز آرشیو سخن روز طاس لغزنده-رامین کامران

طاس لغزنده-رامین کامران

این نکته برای تمام کسانی که ـ حتی از دور ـ سیاست بین المللی را تعقیب میکنند، کمابیش روشن است که رؤسای جمهور آمریکا، همیشه طالب انتخاب مجدد هستند تا مدت هر چه بیشتری بر این مقام بمانند و به همین دلیل، در دور اول ریاست، سیاستی مطابق خواست گروه هایی که از آنها طرفداری و بخصوص مخارج انتخابشان را فراهم کرده اند، در پیش میگیرند و آزادی عمل را میگذارند برای دور دوم که دیگر انتخابی در افق نیست تا حاجت به آینده نگری داشته باشد.
ولی این الگوی رفتاری ضمیمه ای هم دارد که همیشه به آن توجه کافی نمیشود: سیاستهای دور اول، حرکتی را ایجاد میکند و جهت حرکتی را جا میاندازد که نمیتوان به این راحتی تغییرش داد. استراتژی سیاست خارجی، به راحتی تغییر مسیر نمیدهد و از این بابت حتماً بیشتر شبیه به قطار است تا اتوموبیل کورسی.
ترامپ، هیچ نشده و به دلیل خامدستی، از همین دور اول گرفتار مشکل شده و خود را در موقعیتی اسیر کرده است که عملاً فلجش نموده. خروج از برجام که برای آمریکا سراسر سود بود و برای ایران سراسر ضرر، مقداری به لجاجت با اوباما و محض پنبه کردن رشته های او، انجام شد و مقداری هم تحت تأثیر لابی اسرائیل. کشور اخیر از روز اول با برجام مخالفت کرده بود، نه به این دلیل که بمبی در کار بود که نبود، به این دلیل که هدفش محروم بودن همۀ کشور های منطقه از تکنولوژی اتمی است و از آنجا که برجام، فقط برای مدتی محدود دست و پای ایران را میبست، طالب ابدی شدن محدودیتهای تحمیلی بود. این حرف بالاخره پیش رفت و ترامپ را به خروج از برجام واداشت.
البته در طرف مقابل که دولت اصلاح طلب، از ابتدا با این خیال به میدان رفته بود تا به قیمت عزیز کردن خود در نظر غربیان، هر چه میخواهند بدهد و چیزی هم نگیرد، در مقابل خروج آمریکا که بهترین موقعیت را برای برداشتن این طوق لعنت از گردن ایران فراهم آورده بود، کاری نکردند جز دودستی چسبیدن به برجامی که که سراسر خسران بود و ذلت.
اکنون ترامپ مانده و موقعیتی که خود، بیش از هر کس دیگر در ایجادش نقش داشته و بیش از طرف مقابل، خودش را فلج کرده. هزینۀ هنگفت جنگ تمام عیار با ایران، از ابتدا برای آمریکا کمرشکن بود و روشن بود که به این ترتیب انجام شدنی نیست. پس تاکتیک مذاکره و جنگ در میان نهاده شد: اول مذاکره برای سلب قدرت دفاعی حریف، سپس جنگ برای زدن ضربۀ نهایی به او. مانع اصلی پیشرفت این کار، روش ترامپ بود در پاره کردن برجام و گذاشتن شرط و شروط غیر قابل قبول برای مذاکره. در مقابل، موضع صریح جمهوری اسلامی برای رد مذاکره که اخیراً اعلام شد، در حکم اتخاذ موضع مقاومت بود. ساقط شدن پهپاد هم که برای طرف آمریکایی شوک بزرگی بود، کار را پیچیده تر کرد. چون هر واکنش تنبیهی کار را به جنگ میکشاند و قبول مخارج جنگ هم در شرایط موجود ممکن نبود. در نهایت، باز داستان تحریم مطرح شد و از آنجا که کفگیر عملاً به ته دیگ خورده بود، تحریم ظریف بی جربزه و نادان در دستور کار قرار گرفت. وقتی وزیر خارجۀ طرف مقابل را تحریم کنید دیگر چه کسی میماند که با او مذاکره کنید؟ تازه نوبت به خامنه ای هم رسید که لابد از این پس اگر بخواهد برای دیدار خویشان به آمریکا سفر کند، به او ویزا نخواهند داد. مانده امام زمان را هم تحریم کنند که لابد تا یکی دو هفتۀ دیگر صورت خواهد پذیرفت.
ترامپ، از ابتدای کار، با تن دادن به خواستهای بی سر و ته اسرائیل و با کوشش در راضی نگه داشتن کشوری که مطالباتش حد و مرز ندارد، پا در طاس لغزنده ای نهاده است که آخرش جز جنگ نمیتواند باشد. ولی جنگی که اساساً انجام دادنی نیست، چون منطقه گیر خواهد شد و نه فقط آمریکا که بسیاری کشور های دیگر را هم به آتش خود خواهد سوزاند ـ خلاصه که فلج. گرفتاری ترامپ به حدی رسیده که نمیداند با وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی اش که برای رضایت لابی اسرائیل به این مقامات منصوبشان کرده، چه بکند. اینها مزاحمند و خواستار و نماد سیاست جنگ طلب، ولی رئیس جمهور ظاهراً به هیچوجه طالب رفتن به این راه نیست.
مشکلات آمریکا در خاورمیانه و البته مشکلات مردم این منطقه با سیاست خارجی بی منطق و سبعانۀ این کشور، از دوران بوش پسر شروع شد و در هر مرحله، شکست و بی آبرویی بیشتری را به ایالات متحده تحمیل نمود. بازی فقط بازنده نداشت، برنده ای هم داشت که جمهوری اسلامی است. هر گام برای جبران یکسرۀ باخت که آمریکائیان تا به حال برداشته اند، جز به ضررشان عمل نکرده است و بر باختشان افزوده. داشتن زور، حال در هر حد و اندازه، نداشتن استراتژی را جبران نمیکند و گوش سپردن به حرف اسرائیل که خودش هم استراتژی درست ندارد، عاقبتی بهتر از این در پی نمیاورد.

 

۲۶ ژوئن ۲۰۱۹- ۵ تیر ۱۳۹۸
این مقاله برای سایت (iranliberal.com) است و نقل آن با ذکر مأخذ آزاد است
به تلگرام ایران لیبرال بپیوندید
https://t.me/iran_liberal