تِت در پاییز- رامین کامران

ویتنامی ها تقویم قمری دارند و سال نوی آنها «تِت»، در توالی سالها به فصول گوناگون می افتد. در هزار و نهصد و شصت و هشت، سال نو افتاده بود به ژانویه و کمابیش با سال نوی آمریکایی ها قرین شده بود. به مرخصی رفتن شمار بزرگی از لشکریان ویتنام جنوبی و رخوت تعطیلاتی که گریبان آمریکایی ها را گرفته بود، تؤام با عادت به این امر که شمالی ها اصولاً به هنگام تعطیلات، عملیات نظامی بزرگ انجام نمی دهند، باعث شد تا دربرابر بزرگترین هجوم نظامی شمالی ها به کلی غافلگیر شوند. حملهٔ وسیع به چند شهر بزرگ ویتنام جنوبی، از جمله سایگون، به قصد فتح آنها به کمک شورش مردم ساکن جنوب، انجام شد. حمله به هدفش نرسید و در نهایت شمالی ها با تلفات قابل توجه عقب نشینی کردند. از دیدگاه صرفاً نظامی، شکست شمال محرز بود، ولی ارزیابی عملیات جنگی از دیدگاه صرفاً نظامی هیچ گاه کافی نیست و حتی می تواند به نتیجه گیری به کلی نادرست منتهی شود.

تأثیر اصلی تهاجم تِت، چنان که در تاریخ ثبت شده، سیاسی بود. یعنی غافلگیری کلی ارتش ایالات متحده را با تمامی وسایل جاسوسی و نیرو های نظامیش نشان داد. وسعت حمله به هیچوجه برای طرف آمریکایی و متحدان جنوبیش قابل تصور نبود و همین نکته که اختیار سایگون، ولو برای بیست و چهار ساعت به دست دشمن شمالی بیافتد، شکستی عظیم بود. شکست، نظامی نبود، سیاسی بود و تأثیری بر افکار عمومی ایالات متحده نهاد که فکر چیره گشتن بر شمال را کلاً از سر آمریکا بیرون کرد و راهی را گشود که هفت سال بعد به خروج از ویتنام به آن افتضاحی که دنیا شاهدش بود، منتهی شد.

حملهٔ اخیر حماس به اسرائیل، از بسیاری جهات تالی حملهٔ بزرگی است که نیروهای ویتنام شمالی نزدیک به شش دههٔ پیش انجام دادند. غافلگیری نیرو های اسرائیلی که این همه به توان جاسوسی خویش می نازند، بیش از همه خود این کشور را حیرت زده نمود. نیرو های حماس که تا بیست سال پیش وسیله ای جز قلوه سنگ برای دفاع از خویش نداشتند، حملهٔ وسیعی را سامان دادند که سازماندهی و زمان بندی بی نقص داشت. مردم ستمکش غزه توانستند برای اول بار از حالت دفاعی خارج شوند و تهاجمی گسترده را سازمان دهند. اینها همه بی سابقه و حیرت انگیز بود. اگر بخواهیم فقط به موقعیت نظامی نگاه کنیم و به آیندهٔ حمله صرفاً از این دیدگاه بنگریم، می باید، چنان که برخی متخصصان به درستی یادآور شده اند، بپذیریم که به پیروزی نظامی ختم نخواهد شد. شاهدیم که اسرائیل که جرأت فرستادن نیروی زمینی به غزه را ندارد، مثل همیشه دست به دامن نیروی هوایی شده و مشغول بمباران غزه است ـ بدون تمایز بین نیرو های نظامی و غیر نظامی که در آن محدودهٔ کوچک آسان هم نیست. ولی اگر فقط در حد تحلیل نظامی بمانیم، از درک ابعاد واقعی این درگیری باز خواهیم ماند. ابعاد واقعی این جنگ، هر قدر هم از بابت نظامی کوچک و حاشیه ای به

نظر بیاید، مثل هر جنگی، سیاسی است و در این مورد بسیار وسیعتر از ابعاد نظامی آن.

برد سیاسی فلسطینیان از همین الان بارز است و تثبیت شده و هر قدر هم اسرائیل تلفات به حریفش وارد سازد، از اعتبار نخواهد افتاد. این حمله، باید برای عموم مردم اسرائیل، حتی این تندروان مضحکی که با شکم های برآمده و یقهٔ باز و خلاصه سر و وضع مناسب هیئت مؤتلفه، خط و نشان فاشیستی می کشند، روشن کند که مسئلهٔ فلسطین راه حل نظامی ندارد و راه حل سیاسیش هم جز با جلب رضایت فلسطینیان ممکن نیست. می دانم که فرهنگ استراتژیک آنها که گرته برداری ناقص از الگوی آمریکایی است، درست مثل الگوی معیوب خود، جایی برای وسعت بینش سیاسی در باب جنگ باز نمی گذارد، ولی واقعیت به تمکینشان وا خواهد داشت.

حملهٔ بزرگ اسرائیل به جنوب لبنان در سال دو هزار و شش که به شکست سخت در برابر حزب الله ختم گشت، اولین هشدار به این کشور بود که حریفانش چه اندازه قابلیتهای خود را افزایش داده اند. نباید فراموش کرد که حملهٔ اسرائیل با روشی انجام گرفت که آلمانی ها در جنگ جهانی دوم ابداع کرده بودند: برش جبهه با ستون های زرهی برخوردار از پشتیبانی نزدیک هوایی. روشی که نقطهٔ اوج ثمربخشیش برای اسرائیل جنگ هزار و نهصد و شصت و هفت بود و به رغم برتری تسلیحاتی، در لبنان با مقاومتی روبرو گشت که بیش از پنج تا ده کیلومتر به آن فرصت نفوذ نداد، به افتضاح زمین گیرش کرد و در نهایت بیرونش راند.

حملهٔ امروز حماس هشدار دوم است. البته زعمای دولت یهود، با لافزنی همیشگی در برابر آن واکنش نشان داده اند و خود را از تنگ و تا نمی اندازند ـ با عرضهٔ ادوات نظامی شان و تبلیغ همدلانهٔ رسانه های غربی. ولی واقعیت جز این است. تکرار می کنم: این اختلاف راه حل نظامی ندارد، بازی سیاسی است و جبههٔ هواداران فلسطین مرتباً در آن امتیاز گرفته است. نادیده گرفتن این امتیاز ها راه به جایی نمیبرد.

امسال گویا تِت به پاییز افتاده است.

۷ اکتبر ۲۰۲۳، ۱۵ مهر ۱۴۰۲

این مقاله برای سایت (iranliberal.com) نوشته شده است و نقل آن با ذکر مأخذ آزاد است

rkamrane@yahoo.com