عملیات کندور دشمنان زندان نظامی ترور شدند- برگردان منصور عرفان

در طول سال های 1970کشور های زیادی درآمریکای جنوبی بوسیله نظامیان دیکتاتوری اداره می شدند که همه مخالفان راچون تهدیدی کمونیستی بررسی می کردند.رژیم های این کشورها با پشتیبانی وهمکاری با سازمان سیا با دشمنان خود مبارزه می کردند.

نتیجه آن مبارزات تشکیل یک پروژه ی بین المللی قتل بود که پروژه کندور نامیده شد . سه شنبه 21 سپتامبر 1976 اورلاندو لته لییرOrlando Letelier خانه خود در یک محله کاملا محافظت شده در واشنگتن دی سی را ترک می کند . او شخص با نفوذی است .قبلا وزیر امور خارجه شیلی و اکنون رهبر تبعیدیانی بودکه کوشش می کردند افکار عمومی جهان را متوجه دیکتاتوری بیرحم آگوستو پینوشه درشیلی نمایند.  در اتومبیل اوبه غیر از خودش مایکل و رونی موفیت Ronni Moffittکه همسایه او و اخیرا ازدواج کرده ، ولی دقیقا آن روز صبح اتومبیلشان روشن نشده بودنشسته بودند و به همین دلیل اورلاندو آنها را به مقصد می رساند

انفجار بمب در منطقه دیپلماتیک

چند قتل شبیه هم

اما قتل لتله ییر تنها قتلی نبود که در مورد سیاستمداران تبعیدی آمریکای جنوبی صورت گرفت . فقط چند ماه قبل رئیس جمهور سابق بولیوی در آرژانتین دزدیده شد و بعد جسد او را در محلی پیدا کردند.حتا دونفر از رهبران سیاسی مخالف أروگوئه به همین ترتیب کشته شدند . همزمان سازمان امنیت ایالات متحده و کشور های اروپائی مطلع شدند که گروه مرگ برای کشتن سد ها تبعیدی آمریکای  جنوبی بایک فهرست که در بر گیرنده نام آنها بود به پاریس آمده اند . تنها شباهت بین کشتن کسانی که قبلاکشته شده بودند و کسانی که تهدید بقتل شدند ، این بود که همه آنها به روش های گوناگونی  ضد دیکتاتور های نظامی که در کشور های آنها حکومت می کردند اعتراض کرده بودند . معترضان دیگری هم بودند که در روش های اعتراضی صلح طلبانه شرکت کرده بودند. حتا دیده شد که تعدادی از سازمان های امنیتی اروپا و کشور های دیکتاتوری آمریکای جنوبی برای جستجو و کشتن پناهندگان مخالف این دول با هم همکاری می کردند . حتا مقامات سازمان سیا مدت ها از بخش هایی از هرکدام این فعالیت ها اطلاع داشتند. بتدریج همین مقامات سیا متوجه شدند پروژه ی عملیات کندور از اختیار آنها خارج شده است .

موج اعتراضات سیاسی

برای درک این اتفاقات باید چند سالی بعقب برگردیم .در سال های 1960 موجی از اعتراضات سیاسی کشور هایئ در آمریکای جنوبی و مرکزی را فرا گرفت . انقلاب کوبا الهام بخش گروه های زیادی از مردم آمریکای مرکزی و جنوبی بود که خواهان تغییرات در مورد مشکلات سیاسی و اجتماعی در کشور های خود بودند . در بعضی موارد هدف انقلاب کمونیستی بود ، و در بعضی موارد رهبران مخالفین خواهان دموکراسی بودند . اما همه آنها در باره یک موضوع فکر مشترک داشتند ، و آن هم از بین بردن تفاوت های طبقاتی و اجتمائی بسیار زیاد بود. در تمام این کشور ها یک اقلیت ثروتمند تمام قدرت سیاسی و نظامی را کنترل می کرد ، در حالی که کثریت مردم ضروریات اولیه زندگی خود را به سختی بدست می آوردند .در چنین جوامع غیرعادلانه ای است که  موجب نیروی محرکه و خشمی می شود که منجر بقدرت بسیار زیاد مخالفان سیاسی می گردد . در شیلی سیاستمدار کاریسمائی بنام سالوادور آلنده بوسیله انتخابات آزاد بقدرت رسید ، با این قول که سیستمی را بوجود آورد که خود آن را راه رسیدن شیلی به سوسیالیسم می نامید . او برنامه های رفورمیستی زیادی داشت، از آن جمله برنامه رفاه اجتماعی ، ملی کردن کارخانجات و بانک ها .

کودتا در شیلی

برنامه های آلنده باعث مخالفت شدید حکومتگران قبلی که قدرت خود را در خطر می دیدند شد . این سیاستمداران قبلی اغلب از طرف ایالات متحده که مشکوک بود که دولت آلنده از طرف کوبا ویا اتحاد جماهیر شوروی کنترل می شود پشتیبانی می شدند .

 در سال 1970 کودتائی انجام شد که شکست خورد و بعد ها معلوم شد سیا آن کودتا را راه اندازی کرده بود . وقتی نظامیان شیلی در 1973کودتا ی موفقی را به ثمر رساندند ، ایالات متحده دخالت مستقیم خود در کودتا را رد کرد .اما در سکوت رضایت خود را از اینکه  نظامیان برهبری آگوستو پینوشه قدرت را بدست گرفته بودند نشان داد .

کودتای شیلی یکی ازچند مداخلات نظامی در سیاست کشور های آمریکای جنوبی در سالهای 1960 و 1970بود .در یکایک این کشور ها ارتش با کودتا قدرت را بدست گرفت. آنهم بخاطر آنکه آن طور که خود می گفتند کشور های خود را از شر کمونیستها محافظت نمایند .و به این ترتیب دیکتاتور های نظامی بغیر از شیلی بتدریج در کشور های برزیل ، بولیوی،پاراگوئه،اوروگوئه و آرژانتین قدرت را قبضه کردند .

جرم در هر دو سو

ویژگی مشترک تمام این رژیم ها آن بود که ارتش و سازمان امنیت این کشور ها با قدرت وبی رحمی کامل مخالفین داخلی خود را سرکوب می کردند . دلیلی که دایم تکرارمی کردند آن بود که با تروریسم مبارزه میکنند .چیزی که همیشه هم بی اساس نبود . در تعدادی از این کشور ها واقعا مبارزه مسلحانه بر علیه دولت وجود داشت که می گفتند برای آزادی مردم میجنگند ، که در زمان های مختلف دیده شد که خود همین سازمان های مخالف اشخاص را ترور می کردند ، می دزدیدند و یا برای ادامه مبارزه خود دزدی می کردند که این عملیات معمولی جلوه می کرد چیزی که باعث قتل مردم عادی هم می شد . گروه های شبه نظامی چپ توجه زیادی به فیدل کاسترو و چه گوارا داشتند و ادعا می کردند که خواهان یک انقلاب اجتماعی سراسری می باشند و همین به دیکتاتوری های نظامی به طور آزادانه بهانه ای را می داد که آنها می خواستند . اما زمانی که ارتش حمله کرد ، خود را فقط به دستگیری آنهائی که مبارزه مسلحانه می کردند راضی نکردند  بلکه تمام مخالفان سیاسی را سرکوبی نمودند .

پس از فشار سیاسی سیا و سازمان امنیت فرانسه ، اجرای برنامه فاز 3 کنار گذاشته شد .

اما قسمت های دیگر برنامه ، مانند تحت نظر گرفتن مخالفین ،همچنین قتل و دزدیدن آنها درکشور های مختلف آمریکای جنوبی میتوانست ادامه داشته باشد . ارتش و سازمان امنیت ایالات متحده نظارت بر فعالیت این کشور ها علیه سازمانهای چپ را بخاطر آنکه مانع بقدرت رسیدن آنها شود ضروری میدانست .

اعتراضاتی که نظامیان را سرنگون کرد

زمانی که دیکتاتورهای نظامی بخاطراعتراضات گسترده مردمی که در سالهای 1980 شروع شد سرنگون شدند ، کل برنامه کندور هم کاملا منحل شد .

تاریخ بطورغیرمنتظره ای ورق خورد .چند سال بعد نشان داد مسئولین آن قتل ها ،آدم دزدی ها و شکنجه هائی که تحت نام عملیات کندور انجام شد در یک موقعیت خوب در مقابل دادگاه قرار گرفتند.

در خیلی ازآن کشورها قوانین سخاوتمندانه ای برای عفوبخاطر گذر به دموکراسی تصویب شد .این قوانین کوششی بود براینکه آن کسانی که در اختناق شرکت داشتند بخاطر جرایمی که مرتکب شده بودند در مقابل دادگاه قرار نگیرند و این همان فرضیه ای بود که دیکتاتورها برمبنای آن قدرت خود را واگذار نمایند .

محکومیت بخاطر جرم در خارج از کشور

اما بعدها نشان داده شد که این قوانین قبل ازهرچیزباین دلیل تصویب شد که مانع دادگاهی شدن آن دیکتاتورها بخاطر جرائمی که در داخل کشورخودمرتکب شده بودند شود .

اما آنها باید بدلیل جرائمی که در خارج از کشورهای خود مرتکب شده بودند دادگاهی می شدند.و این موضوع در بر گیرنده آن بود که در سال 2010 دادگاهی در بوئنوس آیرس تشکیل شد که در آن دیکتاتور آرژانتین رینالدوبیگنون و 14افسر دیگرکه مشکوک به ارتکاب جرایمی که در رابطه با عملیات کندوربود ودر خارج از مرزهای کشور های خود شده بودند در مقابل دادگاه قرار گرفتند .

بیگنون به 20 سال زندان محکوم شد . چیزیکه بهرحال کمی از آن همه قتل ها و اختناقی که در طول سال های خونین دهه 1970 که سالهای کندور نامیده میشود ،مرتکب شده بود را جبران کرد .

بچه ها بوسیله نظامیان دزدیده میشدند

بر مبنای اسناد و مدارک موجود زمانی که مادرانی زندانی می شدند فرزندان کوچک آنها را به افسران ارتش ویا سازمان امنیت می دادند .یک چنین اتفاقی برای سارا مندز پیش آمد . او یک معلم فعال سیاسی بود که در سال 1973 به آرژانتین تبعید شد .در سال 1976 وقتی که او پسر خود سیمون را زائید ، تحت نام عملیات کندور دستگیر و بزندانی که محل شرکتی بنام اتو موتورارلتی بوئنوس آیرس  بود منتقل ودر آنجا شکنجه شد .پسر او را به خانواده یک پلیس دادند . پس از 26 سال ان پسرواقعیت را فهمید و مادر و فرزند بهم رسیدند .

یکی از قربانیان سال های 1970در آمریکای جنوبی که بسیار مورد توجه قرار گرفت دختر 17 یال های بود بنام داگمار هاگلین . در 27 ژانویه 1977 او را ربوده و بقتل رساندند. در سال 2011 ارتشی سابق آلفردو آستیس بخاطر این قتل به حبس ابد محکوم شد .

آرشیو ها ترورها را آشکار کردند

در سال 1992مارتین آلمادا فعال حقوق بشری اهل پاراگوئه که خودش هم در سال های 1970شکنجه شده بود ، چیزی خیره کننده که تا آن زمان کشف نشده بود پیدا کرد .پشت در قفل شده ای در یک ایستگاه پلیس خارج ازشهر آسونسیون پایتخت پاراگوئه ، آرشیو بسیار بزرگی پیدا کرد که در بر گیرنده 593000 مدرک که نشان دهنده مکاتبات بین سازمان امنیت کشورهای عضو کندور بود . در بین آنها لیست هائی بود درباره زندانیانی که دزدیده و یا گمشده بودند که بررویشان مهر محرمانه زده شده بود.و باین ترتیب حقیقت در باره پروژه کندوریکبارو برای همیشه آشکار شد .

هزاران نفر گمشده و کشته شدند

آن دیکتاتورهای نظامی در آمریکای جنوبی و مرکزی مسئول قتل هزاران نفر در کشور های خود بودند . فقط در آرژانتین بین سال های 1976 / 82 ،20000 نفر گمشده و بقتل رسیدند .

در چهار چوب عملیات کندوربراساس آمار یونسکو376نفر ربوده شدند . 177نفر اهل اوروگوئه ،72 نفر اهل آرژانتین ، 64 نفر اهل شیلی، 25 نفر اهل پاراگوئه ،15 نفر اهل پرو، 12 نفر اهل بلیوی ،5 نفر اهل برزیل ،3نفر اهل کوبا ، 2 نفر اهل ایالات متحده ،و 1نفر اسپانیائی .در این سیستم هفت زندان مخفی هم بود که زندانیان را در آنها بارجوئی و شکنجه می دادند.