تغییرات ژئوپولیتیک در اروپا – فریبرز صارمی
پژوهشگر روابط بین الملل و عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیتی حزب دموکرات مسیحی آلمان
مهم ترین تصمیم در نشست تاریخی اخیر اجلاس سران ناتو در مادرید اعلام موافقت با عضویت سوئد و فنلاند در ناتو بود. البته این تصمیم شروع فرایند عضویت این دو کشور محسوب می شود و هنوز کشورهای سوئد و فنلاند عضو ناتو محسوب نمی شوند. دومین تصمیم مهم افزایش بودجه های نظامی کشورهای عضو است که پس از جنگ روسیه در اوکراین بودجه نظامی کشورهای عضو به ویژه آلمان و انگلیس به نحو چشمگیری در حال افزایش است. سومین موضوع که شمار نیروهای آماده به خدمت ناتو در منطقه بالتیک به هشت برابر افزایش می یابد و به 300 هزار نفر می رسد . چهارمین موضوع بازبینی در مفاهیم استراتژیک از جمله موقعیت روسیه از همکار استراتژیک به تهدید درجه یک بود در متن بیانیه پایانی مشهود است روسیه به عنوان یک خطر و چین به عنوان یک چالش جدی پیش روی ناتو معرفی شده اند.
به طور کلی می توان گفت تمامی این تحولات ناشی از تصمیم پوتین برای دستور حمله به اوکراین اتفاق افتاده است. در سیاست توجه به این واقعیت که همیشه نتایج تصمیم رهبران کشورها منطبق با هدف های از پیش تعیین شده آن ها نیست. روسیه برای مقابله با آن چه که تهدید احتمال عضویت اوکراین در ناتو می خواند به این کشور حمله کرد تا مانع از گسترش ناتو به مرزهای غربی این کشور بشود این هدف در ظاهر کاملا منطبق با امنیت ملی روسیه محسوب می شد . اما نتیجه حمله روسیه به اوکراین برای روسیه چه بود؟ در عمل دو کشور سوئد و فنلاند که در تمام دوران جنگ سرد با خودداری از عضویت در ناتو نقش بی طرفی داشتند بر اثر این جنگ و احساس تهدید از سوی روسیه ،عزم خود را برای عضویت در ناتو جزم کردند . در واقع 1300 کیلومتر مرز مشترک فنلاند با روسیه به مرزهای ناتو اضافه شد گرچه اهمیت این 1300 کیلومتر از لحاظ ژئوپلیتیک بسیار کمتر از 1578 کیلومتر مرز اوکراین با روسیه است اما در واقع وزن تهدید ناتو برای روسیه را با افزوده شدن سوئد و فنلاند به صورت قابل توجهی افزایش داد.
اکنون پرسش اصلی این است که نظم نوین اروپایی پس از پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو چگونه خواهد بود؟ در نظم آینده اگر تهدید علیه روسیه بیشتر نشده باشد به طور قطع کمتر از پیش از جنگ روسیه در اوکراین نخواهد بود . روسیه در اجلاس سران ناتو در لیسبون پرتغال در سال 2010 به عنوان شریک استراتژیک ناتو محسوب شد و امروز پس از گذشت12 سال در نشست مادرید به عنوان یک تهدید درجه یک شمرده شده است.
کمیسیون روابط بین الملل و امور استراتژیک جنبش وحدت ملی ایرانیان هامبورگ – 04 جولای ۲۰۲۲
