اوکراین در مثلث اروپا و آمریکا و روسیه- حسن بهگر

ظاهراً با سفر مکرون به روسیه و وعده ی پوتین که قصد حمله ندارد، تنش ها باید موقتاً کاهش یابد اما این آرامش موقتی است .امریکا نتوانست نظر روسیه را برای مقابله با چین جلب کند حالا می خواهد با هر دو قدرت مقابله کند که البته در توانایی اش تردید است . آیا هیاهوی امروز در اوکراین وسیله ای است تا روسیه را در تنگنای بیشتری بگذارد تا بلکه تسلیم شود؟

 برخی بر آنند که اهداف اقدامات اخیر ایالات متحده در اوکراین بر هم زدن روابط روسیه و اتحادیه اروپا ، جلب نظر متحدان اروپایی و تقویت وابستگی نظامی آنها به ایالات متحده است. اما از آن طرف ظاهراً تمایلی به جنگ در آمریکا دیده نمی شود. بایدن از وقتی بر سر کار آمده خواستار سختگیری بیشتر علیه روسیه است در حالیکه نه فرانسه و نه آلمان حاضر به پیروی از ایالات متحده در مورد اوکراین نیستند. فرانسه مدت‌هاست که از گفتگو با روسیه حمایت می‌کند، در حالی که آلمان به وضوح بی‌میلی خود را برای ارائه کمک‌های تسلیحاتی مرگبار به اوکراین اعلام کرده است.

اوکراین دروازه ی روسیه به اروپا و دومین کشور بزرگ اروپا پس از روسیه است و بیش از آنکه مشکل دو ابرقدرت روسیه و آمریکا باشد مشکل اروپا نیز هست . جمعیت اوکراین از زمان استقلال در سال 1991 کاهش یافته است و ضریب مرگ بیش از ضریب تولد است. جمعیت تا سال 2020 از بیش از 52 میلیون به  44 میلیون نفر کاهش یافته است. اکثریت قریب به اتفاق جمعیت را اوکراینی‌  تشکیل می‌دهند، در حالی که روس‌ها یک گروه اقلیت بزرگ را تشکیل می‌دهند. زبان اوکراینی زبان رسمی است، اما روسی جایگاه قوی دارد​.

جنگ داخلی هشت ساله بیش از 14000 کشته بجا نهاده است . اوکراین اکنون تبدیل به مهره ی بازی میان دو ابرقدرت شده است و اکنون اروپا حسرت اوکراین پیش از 2013 را می خورد. از یاد نبریم اروپا  چشم خود را به ارسال  فاشیست ها و نازیست های برای سرنگون کردن دولت اوکراین بست . در آن روزهای بحرانی اوکراین، من از رادیوی سوئد به گوش خود شنیدم که  بیش از بیست نفر از نازیست‌ها و ملی‌گرایان افراطی سوئدی به اوکراین سفر کردند تا به‌ صورت داوطلبانه در آنچه آنها یک انقلاب ملی در اوکراین می‌خوانند، شرکت داشته باشند.

 «دان اریکسون» از حزب نازیستی و دست‌راستی “سونسکارناس پارتی”  Svenskarnas parti برنامه‌ریز و هماهنگ‌کننده این سفرها بود.او به رادیو بین‌المللی سوئد گفت که دلیل شرکت ما، کمک و همیاری به رفقای ما به‌خصوص حزب اسوبودا Svoboda، ( یک حزب دست‌راستی افراطی اوکراین ) می‌باشد. ما تا می‌توانیم از این نیروهای ملی‌گرا حمایت می‌کنیم. پشتیبانی ما از انقلاب ملی اوکراین برای حزب اسوبودا و نیز جنبش ملی‌گرایی اروپا ست.

در سال 1994، اوکراین همکاری خود را با اتحادیه اروپا و ناتو آغاز کرد. اما علاقه ی قدرت‌های غربی به دلیل عدم تمایل یا ناتوانی رهبران اوکراین برای غلبه بر فساد، ریخت و پاش مالی و نفوذ جنایات سازمان‌یافته در سیاست کاهش یافت.

پس از انقلاب نارنجی در سال 2004، عضویت در اتحادیه ی اروپا و ناتو به هدف اصلی تبدیل شد، اما از زمانی که ویکتور یانوکوویچ در انتخابات ریاست جمهوری سال 2010 پیروز شد، علاقه دوباره به سمت روسیه معطوف شد. این تمایل به روسیه بدون درنگ با واکنش آمریکا و اروپا روبرو شد و اوکراین گرفتار تحریم گردید و منزوی شد.

زمانی که اتحادیه اروپا در سال 2013 هنوز مایل به امضای قرارداد بود، دولت اوکراین پس از فشار روسیه که تهدید کرد این کشور را با کاهش تجارت تنبیه خواهد کرد، از اتحادیه خارج شد. خارج شدن از اتحادیه گروه های هوادار غرب را برا نگیخت و با تظاهرات دولت را تغییر دادند که موجب نارضایتی روسیه را فراهم آورد و کریمه را اشغال و ضمیمه کرد.

در سال 2014، پارلمان اوکراین وضعیت رسمی کشور را به عنوان غیر متعهد لغو کرد و در همان سال، رئیس جمهور پترو پوروشنکو وعده برگزاری همه پرسی آینده برای درخواست عضویت در ناتو را داد. در سال 2014، پارلمان اروپا حق اوکراین برای درخواست عضویت در اتحادیه اروپا را به رسمیت شناخت، اما ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپا در سال 2016 گفت که اوکراین به سختی می تواند حداقل برای 20 تا 25 سال دیگرعضو اتحادیه اروپا یا ناتو شود.

در آغاز سال 2022، اختلافات بین روسیه و ناتو در نتیجه تحرک دوباره نیروهای روسیه  در مرز اوکراین تشدید شد. سپس فاش شد که حمایت ایالات متحده از اوکراین در دوره اول بایدن به عنوان رئیس جمهور 450 میلیون دلار بوده و قول “امنیت دفاعی” برای 200 میلیون دلار دیگر داده شده است.

درخواست روسیه مبنی بر اینکه اوکراین نباید به ناتو بپیوندد توسط کشورهای غربی به این دلیل رد شد که اوکراین حق دارد برای عضویت در ناتو تصمیم بگیرد . آلمان و فرانسه به عنوان میانجی بین اوکراین، روسیه و جدایی طلبان طرفدار روسیه عمل کرده اند و خط رسمی شان این است که شانس راه حل دیپلماتیک بیشتر از تنش است. مکرون هنگام سفر به روسیه گفت هدف ژئوپلیتیک روسیه امروز به وضوح اوکراین نیست، بلکه شفاف سازی قوانین برای همزیستی با ناتو و اتحادیه اروپا است.

البته  این تصور نیز وجود دارد که امانوئل ماکرون رؤیای دفاع مشترک اتحادیه اروپا را در سر می پروراند. شاید او  تصور می کند که روسیه می‌تواند نقش سازنده‌ای در چنین “نظم امنیتی جدید اروپایی” ایفا کند .غافل از اینکه امید یاری از پوتین در این مورد بیهوده است چون روسیه نیز مانند آمریکا خواستار قدرت گرفتن اروپا نیست مگر اینکه مکرون  دستکم امید به  ایجاد شکاف در ناتو داشته باشد. گذشته از اینها آیا مکرون دارای چنان اقتداری در فرانسه و اروپا همچون دوگل هست که بتواند این پروژه راعملی کند؟ به هر حال  حزب کمونیست  و حزب راست جبهه ملی  فرانسه خواستار خروج فرانسه از ناتو هستند. گرچه طرح این پرسش حالا زود است ولی  آیا اروپا می خواهد واقعا  به سلطه آمریکا پایان دهد؟

چهارشنبه – ۲۰ بهمن ۱۴۰۰

2022-02-09

—-

از نشریات زیر سود برده ام .

 (1)

https://www.ui.se/landguiden/lander-och-omraden/europa/ukraina/skriv-ut-alla-kapitel

(2)

https://www.dn.se/varlden/varfor-tonar-kiev-tonar-ner-krigshotet

(3)

https://www.dn.se/varlden/varfor-tonar-kiev-tonar-ner-krigshotet

/